چه وقت نباید به زیارت اموات رفت؟
چه وقت نباید به زیارت اموات رفت؟
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر کس مصیبت دیده‌ای را دلداری دهد پاداشی همانند مصیبت دیده دارد، بی‌آنکه خدا از اجر صاحب عزا چیزی بکاهد.
در خصوص لزوم تسلیت به بازماندگان اموات و زیارت آنها مطالبی را از کتاب ارزشمند "مفاتیح الحیاة" اثر ایت الله جوادی آملی مرور می کنیم:
بازماندگان میت نیازمند یاری و آرامش روحی اند و قبل از همه خدا به مصیبت دیدگان تسلی داده و فرموده است: "و صابران را بشارت ده؛ آنان که هر گاه مصیبتی بر آنان وارد می شود می گویند:" انّا لله و انا الیه راجعون"؛ همان کسانی که درودهای خدا و رحمت او بر ایشان است و همانان اند که هدایت یافته اند".(1)
لزوم تسلیت (دلداری)
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: دلداری لازم پس از خاکسپاری است.(2)
حضور: امام صادق (علیه السلام) فرمود: برای تسلیت همین بس که مصیبت دیده تو را (در مراسم) ببیند.(3)
دلداری زبانی: امام صادق (علیه السلام) نزد مصیبت دیدگانی رفتند و فرمودند: خدا ضعف شما را جبران کند به شما دلداری نیکو دهد و درگذشته شما را رحمت کند؛ آن گاه برگشت. (4)
اطعام مصیبت دیده: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: پس از شهادت جعفر بن ابی طالب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به فاطمه (سلام الله علیها) فرمان داد تا همراه زنان نزد همسرش اسماء بنت عمیس بروند و نزد وی بمانند و سه روز برای او غذا بپزند.(5)
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: سزاوار است همسایگان مصیبت دیده، به جای او سه روز اطعام کنند.(6)
امیر مومنان (علیه السلام) فرمودند: مردگانتان را زیارت کنید زیرا آنان به زیارت شما شادمان می شوند و نزد قبر پدر و مادر با دعایی که برای آن دو می کنید، حاجت بخواهید
پاداش تسلیت
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: هر کس مصیبت دیده ای را دلداری دهد پاداشی همانند مصیبت دیده دارد، بی آنکه خدا از اجر صاحب عزا چیزی بکاهد.(7)
ابراهیم از پروردگارش پرسید: ای پروردگار من! ... پاداش آن که غمدیده ای را برای رضای تو به صبر وارد چیست؟ فرمود: وی را لباسی از ایمان می پوشانم که با آن در بهشت ماوا گزیند و با آن از آتش در امان بماند.(8)
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: کسی که غمدیده ای را دلداری دهد در قیامت حله ای بر وی پوشانده می شود که مایه آراستگی اوست.(9)
امیرمومنان(علیه السلام) فرمودند: کسی که فرزند مرده ای را تسلیت دهد خدا او را در سایه عرشش جای دهد در روزی که سایه ای جز آن سایه نیست. (10)
توصیه به زیارت اموات: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: مردگانتان را زیارت کنید و بر آنان درود فرستید که آنان برای شما عبرت هستند.(11)
امیر مومنان (علیه السلام) فرمودند: مردگانتان را زیارت کنید زیرا آنان به زیارت شما شادمان می شوند و نزد قبر پدر و مادر با دعایی که برای آن دو می کنید، حاجت بخواهید. (12)
نهی از زیارت شبانه اموات: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمودند: ای اباذر!... قبرها را زیارت کن تا به یاد آخرت باشی؛ ولی شبانه به زیارت آنها نرو.(13)
نکته: البته رجحان طلب آمرزش برای اموات هنگام عبور شبانه از قبرستان همچنان محفوظ و ثابت است.
تعادل در زیارت مردگان: امام رضا (علیه السلام) فرمودند: هیچ مومنی نیست که قبر مومنی را زیارت کند و هفت بار نزد او سوره قدر را بخواند جز اینکه خدا او و صاحب قبر را بیامرزد.(14)
پاداش دعا برای مردگان: امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر کس در شب جمعه برای ده نفر از برادران مرده اش دعا کند خدا بهشت را برایش واجب می کند.(15)
پاداش نیابت از مردگان: امام صادق(علیه السلام) فرمودند: هر مسلمانی عمل صالحی را به نیابت مرده ای انجام دهد پاداش آن برای او دو چندان می شود و خدا میت را هم از این عمل بهره مند می سازد.(16)
پی نوشت ها:
1. بقره، آیات 155 – 157
2. الکافی، ج3، ص 204
3. الفقیه، ج1، ص 174
4. همان
5. المحاسن، ج2، ص 419
6. الفقیه، همان
7. الکافی، همان، ص 205
8. مسکن الفواد، ص 116
9. الکافی، همان
10. الکافی، همان، ص 227
11. تنبیه الخواطر و نزهه النواظر، ج1، ص 288
12. الکافی، همان، ص230
13. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج18، ص 323
14. الفقیه، ج1، ص 181
15. مستدرک الوسائل، ج6، ص 73
16. الفقیه، همان، ص 185
