دوره ای حساس و سرنوشت ساز به نام جوانی

---

جوانى بهترین و حساس ترین دوره ى عمر هر موجودى به‌ویژه انسان به حساب مى ید. در همین دوره است که انسان مى تواند سرنوشت خویش را رقم بزند و افق ینده‌ى خود را روشن و درخشان و یا آن را تیره و تار سازد. قالب وجودى یک انسان در دوره ى جوانى شکل مى گیرد و آینده ى او هم بر این اساس رقم مى خورد.

در هر عصرى جوانان بیشتر مورد توجه اند و در شکل گیرى موضوعات مختلف در جوامع نقش مۆثرى ایفا مى کنند و در این میان برخى افراد، احزاب، قدرت ها و... از احساسات پاک، شور و تحرک و نیروى سازنده ى جوانان در راستاى منافع فردى و گروهى خود سود مى برند.

---

قرآن کریم و روایات اسلامى به دوره ى حساس نوجوانى و جوانى عمر انسان اهمیت ویژه اى داده اند. چنان که حضرت امام صادق (علیه السلام) به یکى از یاران خویش مى فرمایند:

بر تو باد توجه به جوانان; زیرا آنان به هر کار خیر از دیگران پیش تازترند.

هم چنین مى فرماید: چون جوان مسلمان قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خونش آمیخته گردد و خداوند متعال او را در زمره ى پیامبران والامقام نزد خود قرار مى دهد و خداوند خود در قیامت مدافع وى باشد.

قرآن کریم با طرح الگوهایى از جوانان شایسته، همانند جوانان اصحاب کهف، و برخى از پیامبران جوان الهى و یادآورى برخى از داستان ها و نکات اخلاقى و تربیتى، سیماى جوان شایسته را ترسیم مى کند.

یک جوان شایسته از نظر قرآن، کسى است که تقوا و پرهیزکارى را پیشه مى کند: (... وَاتَّقُواْ اللّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ ); ... و از خدا پروا نمایید و بدانید خدا با پرهیزکاران است.

و در جایى دیگر مى فرماید: (... إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ ...); ... گرامى ترین شما نزد خداوند باتقواترین شماست...

پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مى فرماید: خداوند متعال به وجود جوان عبادت پیشه (و با تقوا) بر فرشتگان مى نازد و مى فرماید: «این بنده ى مرا بنگرید ، به خاطر من از هواى نفس خود دست کشیده است.

 

جوان و عدالت طلبی

از آن جا که جوان هنوز در نابرابرى هاى محیط غرق نشده و به آن خو نگرفته و آلوده نشده است، صفت عدالت طلبى و حمایت از مظلومان در او بیشتر تجلى دارد.

قرآن کریم به نمونه هایى در این باره اشاره مى کند; از جمله ى این جوانان عدالت طلب و حامى مظلوم، حضرت موسى (علیه السلام) است. در سوره ى قصص، آیات 15 و 23 ـ 28، آمده است که حضرت موسى (علیه السلام) جوانى عدالت طلب و حامى مظلومان بود. و به همین جهت در سرزمین مصر به حمایت از شخص مظلومى برخاست و در مدین نیز جوان مردانه به کمک دختران حضرت شعیب رفت و براى گوسفندان آن ها از چاه آب کشید.

از دیگر ویژگى هاى یک جوان شایسته از نظر قرآن کریم عفت و پاکدامنى است. قرآن کریم، در جایى درباره ى حیا و عفت دختران شعیب (علیه السلام) مى فرماید: (فَجاءَتْهُ إِحْداهُما تَمْشِی عَلَى اسْتِحْیاء...); ناگهان یکى از آن دو (زن) به سراغ او آمد، در حالى که با نهایت حیا گام برمى داشت ...

شجاع باشد

از دیگر ویژگى هاى یک جوان از نظر قرآن، داشتن شجاعت و شهامت است. این دو از صفات کمال انسان است که بیشتر در جوانان نمود دارد. از جمله ى این جوانان مى توان حضرت داود و حضرت ابراهیم (علیهما السلام) را نام برد.

حضرت ابراهیم (علیه السلام) با شهامت و شجاعت کامل در مقابل بت پرستان ایستاد و بت ها را شکست. خداوند متعال در این باره مى فرماید:

(قَالُوا سَمِعْنَا فَتًى یَذْکُرُهُمْ یُقَالُ لَهُ إِبْرَاهِیمُ );(گروهى) گفتند: شنیده‏ایم جوانى آنها را (به بدى) یاد مى‏کند که به او ابراهیم گفته مى‏شود (شاید او کرده باشد)

حضرت داود (علیه السلام) نیز با شجاعت و شهامت و تکیه بر ایمان به خدا با ظالمى به نام جالود که بسیار قوى بود به مبارزه پرداخت و او را شکست داد.

 

حیا و عفت را فراموش نکند

از دیگر ویژگى هاى یک جوان شایسته از نظر قرآن کریم عفت و پاکدامنى است. قرآن کریم، در جایى درباره ى حیا و عفت دختران شعیب (علیه السلام) مى فرماید:

(فَجَاءتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِی عَلَى اسْتِحْیَاء...); ناگهان یکى از آن دو (زن) به سراغ او آمد، در حالى که با نهایت حیا گام برمى داشت ...

در جایى دیگر حضرت یوسف (علیه السلام) را قهرمان پاکى و عفت معرفى مى کند که با وجود مهیا بودن تمام زمینه هاى انجام گناه، با عفت و پاکدامنى، از وسوسه ى شیطان به خدا پناه برد و با سرافرازى در آزمایش الهى پیروز شد.

بنابراین، یک جوان شایسته از نظر قرآن باید در برابر ناپاکى ها و هواهاى نفسانى عفیف و پاکدامن باشد.

 

خوش اخلاقى و تواضع در برابر مردم

حضرت لقمان به فرزند جوانش سفارش مى کند:

(وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّکَ لِلنّاسِ وَ لا تَمْشِ فِی الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللّهَ لا یُحِبُّ کُلَّ مُخْتال فَخُور); (پسرم) با بى اعتنایى از مردم روى مگردان، و مغرورانه بر زمین راه مرو که خداوند هیچ متکبر مغرورى را دوست ندارد.

 

عبادت و امر به معروف و نهى از منکر

یک جوان شایسته باید در اقامه و به جا آوردن نماز بکوشد و مردم را از منکرات و زشتى ها نهى و به خوبى ها دعوت کند و در برابر سختى ها و مشکلات صبور باشد:

(یا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اصْبِرْ عَلى ما أَصابَکَ إِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ); پسرم نماز را به پا دار و امر به معروف و نهى از منکر کن و در برابر مصایبى که به تو مى رسد شکیبا باش که این از کارهاى مهم است.

پدر و مادر را فراموش نکند

از ویژگى هاى یک جوان خوب نیکى به پدر و مادر است; خداوند متعال در جاهاى متعدد جوانان را توصیه کرده که به پدر و مادر خویش نیکى کنند; چنان که مى فرماید:

(بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ بِذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکِینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبى ...); ... و به پدر و مادر نیکى کنید; هم چنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و همسایه نزدیک و....

 

نگوید حالا جوانم؛ به یاد معاد و قیامت باشد

یک جوان شایسته از نظر قرآن، هیچ گاه یاد مرگ و روز قیامت و حساب و کتاب اعمال آخرت را فراموش نمى کند; حضرت لقمان به فرزند جوانش مى فرماید:

(یا بُنَیَّ إِنَّها إِنْ تَکُ مِثْقالَ حَبَّة مِنْ خَرْدَل فَتَکُنْ فِی ...); پسرم اگر به اندازه ى سنگینى دانه ى خردلى (عمل خوب یا بد) باشد و در دل سنگى یا در گوشه اى از آسمان ها و زمین قرار گیرد، خداوند آن را (در قیامت براى حساب) مى آورد; خداوند دقیق و آگاه است.

 

هیچ وقت دیر نیست؛ توبه از جوان زیباتر است

تصمیم بگیریم و با خدا عهد ببندیم که از الان دیگه دنبال گناه و معصیت نرویم. دورخودخواهی ها و آزار و اذیت خودمان و دیگران خط بکشیم.

روایت داریم، اون دنیا از سوالات حتمی که از هر کسی می پرسند، از دوران جوانی اش هست : در کلام اهل بیت، جوانی به عنوان یک فرصت ناب و غیر قابل بازگشت مطرح شده است؛ امام علی (علیه السلام) در حدیثی می فرماید: «از چهار چیز قبل از رسیدن چهار چیز دیگر هر چه زودتر استفاده کن: از جوانى‏ قبل از پیرى، از تندرستى پیش از اینکه بیمار گردى و ناتوان شوى، از ثروت قبل از اینکه فقیر و ناتوان گردى.»(کتاب المواعظ / ترجمه عطاردى / متن / 14 / وصایاى حضرت رسول به امیر المۆمنین) ….. ص: 2)

از دیگر ویژگى هاى یک جوان از نظر قرآن، داشتن شجاعت و شهامت است. این دو از صفات کمال انسان است که بیشتر در جوانان نمود دارد. از جمله ى این جوانان مى توان حضرت داود و حضرت ابراهیم (علیهما السلام) را نام برد

 آیا اینا حرفه و خرافاته؟

باور کنید که حقیقت داره، اون روز صد در صد می آید، آیا برای اون روز، حرفی برای گفتن داریم؟؟؟

واقعا چه خدای مهربانی داریم، خدا، فکر همچین روزهایی رو برای ما کرده،روزهایی که ما گناه کرده ایم و پشیمانیم؛ روزهای پشیمانی. یه راه حل خیلی ساده، پیش پای ما گذاشته، اون راه حل، توبه هست، توبه و توبه ...

توبه مثل آبی می ماند روی آتش، همه چیز رو پاک می کنه، همه چیز رو، مثل روز اولش میکنه، باید به توبه چنگ بزنیم ...

چنانچه رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) می فرماید:

توبه زیباست، ولى از جوان زیباتر. (کنز العمّال، ح 43542)

و در جایی دیگر، ایشان می فرماید:

خداوند، جوانى که جوانى اش را در اطاعت از او بگذراند دوست دارد. (نهج الفصاحه ص 316، ح 800)

پیغمبر اسلام (صلی الله علیه وآله) می فرماید:

انسان، در روز قیامت، قدم از قدم برنمى دارد، مگر آن که از چهار چیز پرسیده مى شود، یکی از آن سوالات، از جوانى اش است که چگونه سپرى کرده؟(«خصال، صفحه 253،حدیث 125»)